Државата произведува монструми
Во земја каде што институциите се распаѓаат под тежината на својата корумпираност и незаинтересираност, монструозноста не е изненадување – таа е производ. Производ на систем кој не се грижи. Производ на тишина, на занемарување, на институционално слепило. Она што се случи во Прилеп, не е само семејна трагедија. Тоа е крик – болен, засрамувачки и обвинителен крик за општеството кое не го слуша гневот додека не е предоцна.
Овој чин не се случил во изолација. Тој се случил во атмосфера на акумулирана омраза, недоверба и институционална инертност. Полицијата вели дека имало Фејсбук статус објавен пред убиството, со содржина која најавува нешто лошо. Зошто никој од тие кои го читале статусот не пријавил? Зошто не се “слушнале” истрелите? Или уште полошо – зошто никому не му било гајле?
Кога државата ќе се откаже од своите граѓани, тие почнуваат да се саморегулираат. Со оружје. Со насилство. Со омраза. Жртвите не се само убиениот татко и син – жртва е и целото општество кое продолжува да живее во оваа магла на молк и страв, жртва е секој кој секојдневно живее покрај „вујко што е малку чуден“, но за кој сите молчат. Се додека не биде доцна.
Овој човек имал пристап до оружје, до бомба. Имало и договори за имот. Можеби причините за злосторството лежат во семејни недоразбирања, во наследство, во осаменост, во омраза. Но клучното прашање не е „зошто?“. Клучното прашање е како дозволивме ова да се случи? Како дозволивме да живееме во средини каде мразиме војни, но секој чува оружје дома? Каде полицијата реагира само кога веќе е доцна? Каде институциите се неми сведоци на човечко пропаѓање?
Државата не е невин набљудувач. Таа е соучесник. Државата што не го штити животот на своите жители, не спречува злоупотреба на оружје, не распознава ментално здравје како приоритет, не е држава. Таа е фабрика на несреќи. Таа произведува луѓе што се претвораат во ѕверови. Монструмите не се раѓаат – тие се одгледуваат во системи каде институциите се глуви додека не падне и последниот истрел. А и потоа нема никакви промени.
Во Прилеп, три животи се изгубени. Еден убиен татко, едно убиено дете. И еден убиец кој можеби бил запоставен, искривен од омраза, но исто така – напуштен од системот.
И ако не се промениме, ако продолжиме да молчиме, следниот монструм повторно ќе биде наш производ. А кога тоа ќе се случи, повторно ќе се чудиме: „Како е можно?“
Но одговорот веќе го знаеме.
Државата произведува монструми.
