РАЗЛИКИ ВО ЦЕНИТЕ НА ХРАНАТА Швајцарија води, Македонија на дното на листата

Според најновите податоци на Евростат за 2024 година, разликите во цените на храната низ Европа се огромни. Додека Швајцарците плаќаат до 61% повеќе од просекот на Европската Унија (индекс 161,1), Македонија се наоѓа на дното со цени за 27% пониски од просекот.

Во рамките на ЕУ, најскапа храна е во Луксембург (25,7% над просекот), следат Данска, Ирска, Франција, Австрија и Малта. Најпристапна храна е во Романија (25,4% поевтино), а ниски цени се типични и за други земји од Југоисточна Европа и Западен Балкан, како Турција, Босна и Херцеговина, Црна Гора и Бугарија.

Причините за разликите се повеќекратни како што се приходи и плати при што земјите со повисоки плати, како Швајцарија и Данска, имаат поголеми трошоци за работна сила во земјоделство и преработка. Понатаму одданочувањето и различните стапки на ДДВ и даноци влијаат на конечните цени. Исто така фактор е и побарувачката при што потрошувачите во побогатите земји повеќе купуваат органски или брендирани производи. Конечно и структурни фактори како што се трошоците за производство и изложеноста на глобални шокови, како пандемии или конфликти, ги зголемуваат цените во помалите и поотворените економии.

Важно е да се напомене дека ниските цени не значат полесен живот. Во земјите од Централна и Источна Европа, храната сочинува над 20% од семејниот буџет, додека во побогатите економии уделот е под 12%. Како резултат, иако цените се пониски, ефектот врз домаќинствата со помали приходи е многу поголем.

Со други зборови, високите цени во Данска можат да се апсорбираат поедноставно благодарение на повисоките приходи, додека во Македонија и други земји со пониски плати и ниски цени, храната сè уште претставува значаен финансиски товар.