ВЕШТАК ОТКРИВА Коста бил свесен и ги планирал убиствата со ладнокрвност

Заклучивме дека Коста бил способен да управува со своите постапки во времето на извршување на злосторството и дека таа способност не била значително намалена. Постои едно краткотрајно поматување, за периодот во училницата за кој тој вели дека нема сеќавање, но тој сè правел по план. Тоа укажува дека управувал со своите постапки.

Ова на денешното рочиште во парничната постапка во Вишиот суд во Белград, по тужбата на ранетото момче Ј. Д. против Коста, кој го изврши тешкиот масакр на 3 мај 2023 година во своето училиште „Владислав Рибникар“, неговите родители и училиштето, го изјави психијатарот Анета Лакиќ, член на комисијата вештаци што го извршиле психијатриско-психолошкото вештачење на Коста.

На забелешката на застапникот на Кецмановиќ, адвокатката Марина Ивеља, дека во тие 80 секунди во училницата има амнезија и дека не направил сè како што планирал, вештакот рече дека иако имало стеснување на свеста, тој не застанал и не се откажал од својата намера.

„Тој долго го планирал сето тоа, точно го одредил времето кога неговото одделение ќе биде во училницата по историја, најблиску до влезната врата. Тој не се сеќава на тие моменти во училницата затоа што бил фокусиран на пукањето. Првиот пат кога пукал, пукал во чуварот, затоа што го доживеал како закана, некој што може да го спречи, а потоа продолжил да убива девојчиња во холот, кои не ги познавал. Потоа започнал да пука во училницата каде што го испразнил шаржерот, излегол во ходникот за да го замени и се вратил за да продолжи со убивањето. Сè било изведено автоматски и совршено увежбано. Кога го прашавме „како гледаше во крвта на тие деца“, тој одговори: „не гледав во крвта, само пукав во телата“. Тоа значи дека сепак нешто памети. Затоа го земаме со резерва тоа негово „не се сеќавам“ – рече вештакот Лакиќ.

Таа вели дека Коста тогаш бил исклучиво концентриран на децата од своето одделение, иако претходно направил список кого ќе убие, на кој имало и деца од други одделенија.

На прашањето на Ивеља дали рекол дека се вознемирил, дека срцето му чукало силно кога пукал во чуварот Драган Влаховиќ и дека тогаш бил во шок, вештакот Лакиќ одговори дека тој сепак продолжил да пука.

„Тој навистина бил вознемирен, но не бил во афект. Се вознемирил, како што вели, кога го испразнил шаржерот, а на снимката кога го менува шаржерот во ходникот изгледал смирено. Пукајќи по враќањето во училницата, стигнал до прозорецот и тогаш, како што вели, одеднаш станал свесен, скокнал надвор и седнал на возвишение, од каде што видел како поминува човек со дете со посебни потреби. Значи, ги забележал и детето и неговата состојба – што значи дека бил свесен кажа психијатарот Анета Лакиќ.

На прашањето на Ивеља дали Коста дури на 8 мај дознал колку луѓе убил и кого сè, вештакот рече дека тоа сознание воопшто не го потресло.

На прашањето на Ивеља дали рекол дека пукал наслуки и мислел дека сите ги промашил, и дали тоа влијае на неговата способност да управува со постапките, вештакот рече дека изјавите на Коста се толкуваат во целиот контекст на настанот и однесувањето.

„Ние во вештачењето не се водиме според тоа дали веруваме или не, и никаде не напишавме дека не му веруваме. Нашиот преглед на Коста траеше четири дена и водевме повеќе разговори со различни прашања за да ја процениме автентичноста на неговите изјави – рече Лакиќ.

На следното прашање дали Коста знаел какви болки ќе предизвика кај семејствата и дали можел тоа да го разбере, како и какви ќе бидат последиците по него, вештакот одговори дека тој не размислувал за семејствата на убиените деца, туку бил фокусиран на себе и знаел дека не е кривично одговорен, бидејќи нема полни 14 години.

Ивеља на ова имала забелешка, велејќи дека никаде нема податок дека Коста знаел дека нема да одговара кривично, бидејќи друго вештачење утврдило дека тој на интернет истражувал дали Србија воведува доживотна казна затвор за најтешки кривични дела и дали има смртна казна.

„Тој вели дека се надевал дека ќе добие доживотна казна затвор, а кога го прашавме дали би го повторил делото, рече дека не би. Рече дека очекувал дека ќе биде во ваква установа (детска психијатриска болница – н.з.), па потоа во притвор, па во затвор. Очекувал дека во таа установа ќе има мир и ќе ужива читајќи книги.

Кога го прашавме зошто, рече: „Тука сум безбеден, ме чуваат“. На прашањето од кого е безбеден, одговори: „Од оние што сакаат да ме убијат, чии деца ги убив“. Тој читал и дека со таквите во Америка во тие установи склучуваат договори – раскажа вештакот.

Таа наведува дека Коста се обидува да го минимизира своето дело, да се заштити себеси и дека е фантастичен кога станува збор за заштита на себе.

„Кога некои делови од нашиот разговор го вознемируваат, веднаш станува и го бара својот ординирачки лекар. Одлично знае кога му е непријатно да стане и да го прекине разговорот“ – рече Лакиќ.

На прашањето на Ивеља зошто не ја земале анамнезата на родителите на Коста, бидејќи тој им кажал дека дедото по татко му умрел пред неговото раѓање, што не е точно, и дека нема астма, а има и за тоа има документација, и дали тоа би било значајно, вештакот рече дека не ја зеле анамнезата на родителите бидејќи тоа би значело дека го занемаруваат него, а неговите постапки се во прв план.

„Тој вели дека неговото семејство е проколнато. Близок е само со баба му и со вујко му. Што се однесува до астмата, дури и да ја има теоретски, никаде не е забележан астматичен напад. Вели дека не користел пумпица и дека зборувал дека се гуши само за да не оди на училиште – наведе психијатарката Лакиќ. Да ги сослушавме родителите, веројатно ќе го контаминираа наодот, а нам ни е битен тој и неговото расудување.

Таа одговори и дека не знае дали некој од неговата околина можел да го спречи во тоа што го направил, бидејќи податоците што ги добиле покажуваат дека ништо не било упадливо.

Наведе и дека кај Коста не е констатирано некое психичко заболување и дека повеќето деца во светот кои вршат такви злосторства во училиште немаат душевни болести.

„Нема ништо запишано дека имал криза на свеста во 2017 година. Тој немал ниту една манифестација што би укажала на тоа, ниту тоа се развило. Не покажувал ниту еден симптом, ниту знак. Беше повеќе од една година на клиника пред нашето вештачење и тоа не е евидентирано – рече вештакот, одговарајќи и дека кај него не е констатирана депресија.

Објасни дека детално се занимавале со Костината мотивација и што го натерало да убива, но не можеле да утврдат, како и зошто во некој момент не се откажал.

„Го прашавме зошто го направил тоа, а тој рече дека не се сеќава на првата причина, па морал да измисли втора. Значи или не знае, или не сака да каже – објасни психијатарката.

На констатацијата на адвокатот Ивеља дека Коста рекол дека пред првото пукање се испаничил и добил порив да ја повика мајка си и да се врати дома, вештакот рече дека се испаничил дека чуварот Драган го „прочитал“ што ќе направи и дека ќе го спречи.

„На мајка му ѝ кажал дека нема прв час, па таа ја однела ќерка му. Тој си дал време и наместил да го заврши сето тоа што го наумил кога ќе заврши првиот час – рече Лакиќ. Тој зборува тивко, речиси шепоти и вели дека е поради полицијата пред собата, да не го слушаат разговорот и поради лошо искуство со нив. Бил еден млад полицаец, неискусен, и го прашал да му раскаже зошто го направил тоа, а Коста веднаш го пријавил и полицаецот бил суспендиран. Тоа покажува дека тој многу добро знае како да се заштити себеси.

Вештакот рече дека делото што го сторил кај Коста не предизвикало адекватно морално расудување.

„Тој не е во состојба да развие здрави и зрели тактики на соочување со ситуации. Моралното расудување се развива и ако бил во ред, тој воопшто не би го започнал тоа. Нема развиено морално расудување, не се вознемирува поради тоа што го направил, туку поради себе што е во болница. Нема каење и зборува многу оскудно. Вели дека децата го притискале и дека можеби сега би нашол друг начин да го реши тоа. Кога го прашуваме „кој“, вели „брзо ќе завршеше школото“. Значи нема друг начин – рече Лакиќ.

Таа одговори дека не ги анализирале Костините соништа, а кога го прашале за духовникот кој го барал, тој само одмахнал со рака, како да било некаква фаза.

Психологот Соња Пантоиќ наведе на судењето дека со тест утврдиле дека Коста не е психотичен, можеби постојат тенденции, бидејќи сè малку повеќе субјективизира, но припаѓа на групата на нормални испитаници.

„Тој избегнува некои ситуации, како и многу луѓе, но тоа не е патологија. Кај него подолго време постојат тлеечки бес и лутина и тоа е негова карактеристика. Гледајќи слики на тестот, дава популарни одговори како и сите, но додава и некои детали и ги става во други ситуации, што говори дека е зафатен со детали кои другите луѓе не ги ни забележуваат. Тоа е специфично за неговото перцепирање на реалноста во однос на другите – рече Пантоиќ.

Таа наведе дека Коста е способен да расудува и постапува. На прашањето на адвокатот Ивеља дека е контрадикторно тоа што Коста го испланирал делото, а нема развиено морално расудување и дали можел да ги разбере последиците од тоа што ќе го направи, вештакот рече дека ги разбира.

„Тој достигнал развојно ниво да знае што е добро, а што лошо, само што не се придржува до тоа, не го почитува – го заврши сведочењето психологот Соња Пантоиќ.

Марина Ивеља побара од судот да се побара извештај од клиниката каде што престојува Коста за неговата здравствена состојба, дали е поставена дијагноза и дали пристигнале резултатите од пет скенери, дали има некое органско заболување и потоа да се направи дополнително вештачење, бидејќи вештаците ги немале сите податоци. Предложи врз основа на тие нови информации да се утврди дали Коста во тие 80 секунди на злосторството бил во состојба на стесната свест и дали бил способен да управува со своите постапки.

Судот ги одби тие предлози и го заврши судењето. Одлуката по оваа тужба ќе биде доставена во писмена форма.