КИРЈАКОВ СО ЧЕТИРИ СЦЕНАРИЈА ВО БУГАРИЈА Само едно поволно за Македонците

Македонскиот активист од Бугарија, Атанас Кирјаков, објави четири можни сценарија што би произлегле од распуштањето на бугарската влада и најавените предвремени парламентарни избори.

По промените на политичката сцена, Македонците во Бугарија и нивните организации може да се соочат со различни услови во поглед на своето делување, правната положба и можностите за регистрација. Од суштинско значење ќе остане и понатаму мониторингот на Комитетот на министри на Советот на Европа, кој ја надгледува имплементацијата на пресудите на Европскиот суд за човекови права во предметите поврзани со ОМО „Илинден“ и сродните случаи.

Најповолен исход, според анализата, би било формирањето проевропска коалиција составена од „Продолжуваме со промената – Демократска Бугарија“ (ПП–ДБ), Движењето за права и слободи (ДПС) и одредени центристички партии. Таквата политичка архитектура значително би ги зголемила шансите за регистрација на македонските организации во согласност со судската пракса на ЕСЧП. Се очекува и намалување на националистичката реторика, како и можност за попозитивни извештаи од Комитетот на министри на претстојните сесии во 2026 година (9–11 март, 9–11 јуни, 15–17 септември и 1–3 декември).

Второто сценарио, оценето како умерено, предвидува влада предводена од ГЕРБ во комбинација со т.н. „семафор“ коалиција. Во овој случај, правната пракса најверојатно би останала рестриктивна, а мониторингот на Советот на Европа би продолжил без позначајни поместувања.

Најнеповолното сценарио е трета опција – влада составена од ГЕРБ и националистички партии како Преродба или ВМРО. Оваа варијанта носи ризик од уште поагресивна националистичка реторика, дополнителни административни бариери за регистрација на македонските организации и засилен надзор од Комитетот на министри во текот на целата година.

Четвртото сценарио – коалиција меѓу новата партија на Румен Радев и Преродба – се оценува како најризично поради високата непредвидливост. Иако формално проевропска, новата партија на Радев може да биде подложна на притисок од националистички структури, додека Преродба би можела да наметне тврда, рестриктивна политика кон македонските организации. Во таков контекст, Комитетот на министри внимателно би ги следел сите нови решенија за регистрација во текот на 2026 година.

Општата анализа укажува дека краткорочно не се очекуваат драматични промени, додека среднорочниот развој ќе зависи директно од составот на идната владина коалиција и нејзините приоритети. Долгорочно, притисокот и надзорот од Советот на Европа ќе останат значаен фактор, а секој поединечен случај на регистрација ќе има тежина врз општата правна практика.

Како заклучок, најдобра перспектива за Македонците во Бугарија и нивните организации нуди проевропска и либерално ориентирана владина коалиција. Најризични се владите предводени или силно поддржани од националистички партии, особено ако се комбинирани со субјекти со нејасни позиции кон македонското прашање.

Претстојните редовни сесии на Комитетот на министри во 2026 година ќе останат клучни за следење на спроведувањето на пресудите на ЕСЧП и за заштита на правата на македонските организации во Бугарија.