ГОЛЕМАТА ИГРА – Кој му помогна на Зеленски да го врати угледот кај Трамп

Минатата недела претставуваше голем пресврт во односите меѓу Украина и Вашингтон – кулминација на петмесечна, интензивна дипломатска офанзива водена од сојузниците на Киев. Најблискиот соработник на претседателот Володимир Зеленски, Андриј Јермак, имаше причина за задоволство по телефонскиот разговор меѓу Зеленски и Доналд Трамп на Денот на независноста на САД.

„Ова беше најдобриот разговор што сме го имале со него,“ изјавил Јермак, според извор за Вашингтон пост. Разговорот бил толку позитивен, што тимот на Зеленски бил изненаден. Но, како дојде до ваков пресврт?

Во февруари, односите беа на најниско ниво. Зеленски бил буквално „истуркан“ од Белата куќа поради несогласувања со Трамп. Но, на 4 јули, Трамп не само што имаше пријателски тон, туку се согласи на испорака на оружје вредно 10 милијарди долари за Украина, под услов европските сојузници да ги покријат трошоците.

Зад овој пресврт стои целосна стратегија на пристап кон Трамп, обликувана од републиканци во Конгресот, европски лидери и блиски советници на Зеленски. Клучот бил користење на јазик што Трамп го разбира и на кој позитивно реагира – трансакциски аргументи и ласкање.

„Разговараа едни со други за тоа како да разговараат со Трамп,“ открил еден европски функционер. Украинскиот тим добил совети да предложи примирје што би изгледало прифатливо, но предвидливо би било одбиено од Русија – што би го позиционирало Трамп на „правата страна“.

Односите меѓу Трамп и рускиот претседател Владимир Путин се влошиле во деновите пред повикот. Жестоки руски напади врз Украина го налутиле Трамп, кој го обвинил Путин дека „го понижува“ во разговорите за прекин на огнот.

Овој момент бил искористен од европските лидери, кои го убедувале Трамп дека Путин е закана и за американските интереси, не само за украинските.

Францускиот претседател Емануел Макрон одиграл водечка улога. Со своето долгогодишно, понекогаш напнато, но стабилно пријателство со Трамп, Макрон често го потсетувал дека поддршката за Украина би му донела политички поени.

Британскиот премиер Кир Стармер и германскиот канцелар Фридрих Мерц, исто така, инвестирале сериозни дипломатски напори. Финскиот претседател Александар Стаб, познат по своите голф-врски со Трамп, и генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, се приклучиле во координираната „шарм офанзива“.

Пресвртната точка била приватна средба меѓу Трамп и Зеленски во Ватикан, во април, за време на погребот на папата Франциск. Средбата поминала без присуство на советници, и токму таму, според дипломатски извори, односот бил „рестартиран“.

На самитот на НАТО во Холандија во јуни, Зеленски се појавил во цивилна облека – јакна и кошула, наместо воена униформа. Тој му презентирал на Трамп список на оружје и предложил: САД да снабдуваат, Европа да плаќа. Предлогот, според три дипломатски извори, бил „одлучувачки момент“.

Дури и самата агенда на самитот била прилагодена да ги потенцира трошоците за одбрана, што Трамп го доживува како политичка победа.

Иако моментално односите се позитивни, европските лидери се свесни за нестабилноста на Трамп. „Изгледа дека конечно сфати дека не може да му верува на Путин,“ рекол еден дипломат. „Но ова може да се промени во секој момент.“

Останува да се види дали стратегијата на Зеленски и неговите сојузници ќе донесе долгорочна стабилност или ќе се покаже како уште еден дипломатски момент со ограничен рок на траење.