ЕВРОПА НАВИКНАТА НА ЧАДОР, ИСПЛАШЕНА ОД ДОЖД – Дали Трамп ја предава Европа

Германскиот неделник „Дер Шпигел“, познат по својот либерален и проевропски уреднички профил, објави насловна сторија под впечатливиот наслов „Како Доналд Трамп ги предава Европејците на Владимир Путин“. Текстот брзо предизвика бурни реакции во европската јавност и на социјалните мрежи, отворајќи нов бран дебати за односите меѓу САД, Европа и Русија.

Во препознатливиот драматичен стил, „Шпигел“ гради наратив во кој американскиот претседател Доналд Трамп и рускиот лидер Владимир Путин се претставени како актери со заедничка цел – слабеење на Европа и на трансатлантскиот сојуз. Според авторот, ваквата динамика претставува егзистенцијална закана за европската безбедност. Сепак, ваквиот пристап повеќе одразува вознемиреност во европските политички кругови отколку ладна и дистанцирана анализа на реалната состојба.

Во текстот се тврди дека Трамп има негативен однос кон Европа и дека води директни, билатерални разговори со Москва, при што Украина и европските сојузници остануваат на маргините. Како поткрепа се наведуваат наводни протечени разговори и изјави на европски лидери, меѓу кои Макрон, Мерц и Руте, во кои се изразува страв дека Вашингтон би можел да го жртвува украинското прашање заради брз договор со Кремљ. Од таа перспектива, Европа се соочува со ризик од нова геополитичка конфигурација во која нема активна улога, туку реагира на промените што доаѓаат од САД.

Терминот „предавство“, кој често се повторува во текстот, носи силна емоционална тежина и потсетува на реториката од Студената војна. Наместо да отвори простор за нијансирана дебата, ваквиот јазик ја турка дискусијата во црно-бела рамка и поделба на „добри“ и „лоши“, без сериозно разгледување на алтернативите. Факт е дека Трамп, по враќањето во Белата куќа, јавно инсистира на брз крај на војната во Украина и на директни преговори, што европските елити го доживуваат како можност за договор „над нивните глави“. Сепак, секоја идеја за дипломатско решение однапред се квалификува како капитулација, особено во интерпретацијата на „Шпигел“.

Позицијата на Трамп има и јасна внатрешнополитичка логика – фокус на трошоците, расположението на гласачите и заморот од долготрајни конфликти. Проблемот за Европа, меѓутоа, не е само во американската политика, туку и во сопствената неподготвеност да понуди одржлива стратегија. Наместо рационална проценка што може самата да направи, европската реакција често се сведува на алармизам и морална паника.

Во таа смисла, текстот на „Шпигел“ функционира и како симптом на подлабок проблем и долгогодишното европско потпирање на американскиот безбедносен чадор, проследено со очекување дека одлуките од Вашингтон се трајна константа, а не променлива политичка реалност. Од таа перспектива, Трамп не толку „ја предава“ Европа, колку што ја соочува со потребата да преземе поголема одговорност за сопствената безбедност.

Обвинувањата од германскиот неделник повеќе наликуваат на жалење за губењето на американското покровителство, отколку на обид за објективна анализа. Наместо хистерија и драматични квалификации, европските држави би имале поголема корист од прифаќање на новата реалност и од активна улога во креирањето на решенијата, наместо инсистирање на наративот за „предавство“.